S.X.-50180/3/06

PROTOKÓŁ

z kontroli problemowej przeprowadzonej w dniu 18 maja 2006r.

w Urzędzie Gminy i Miasta Ulanów

Kontrolę przeprowadziła Barbara Uliasz – starszy inspektor na podstawie upoważnienia z dnia 16 maja 2006r. oraz delegacji nr 382/06 wystawionej przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie.

W toku kontroli uczestniczył i udzielał informacji p. Kazimiera Piłat – Inspektor. Kierownikiem kontrolowanej jednostki jest p. Andrzej Bąk – Burmistrz pełniący te funkcję od 1990r.

Kontrolą objęto stan realizacji zadań w zakresie opieki nad obiektami cmentarnictwa wojennego zlokalizowanymi na terenie gminy. W toku kontroli dokonano oględzin obiektów i stwierdzono:

            Najstarszym obiektem zlokalizowanym na cmentarzu parafialnym w Ulanowie jest mogiła zbiorowa powstańców w 1863 roku, poległych prawdopodobnie w bitwie pod Suszkami. Jest to betonowe obramowanie wypełnione ziemią. Na szczycie ustawiony jest wysoki, kamienny cokół zwieńczony żeliwnym krzyżem z owalną tablicą o treści: „POLEGŁYM W R. 1863 ZA OJCZYZNĘ I WOLNOŚĆ. MIASTO ULANÓW”. Na podstawie cokołu wyryty napis „RP 1903”. Mogiła szczelnie otoczona grobami cywilnymi z późniejszego okresu.

            Na cmentarzu w Ulanowie znajdują się także mogiły z I w. św. i 1939 roku. Pomiędzy cywilnymi grobami usytuowana jest zbiorowa mogiła żołnierzy polskich z I w. św. Pierwotnie na grobie ustawiony był metalowy krzyż z tabliczka epitafijną. W 2000 roku wykonano nowy nagrobek z ciemnego lastryka, na którym umieszczono metalową tabliczkę: „TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE WP POLEGLI ZA OJCZYZNĘ I WOLNOŚC W LATACH 1914-1918. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”. Przed tabliczką, na płycie nagrobka umieszczony jest krzyż z postacią Chrystusa. Nieznana jest liczba niezidentyfikowanych żołnierzy, którzy zostali tutaj pochowani. Trudno określić bliższe okoliczności śmierci pochowanych.

            Na tym samym cmentarzu, żołnierz WP pochowany jest także w mogile indywidualnej. Pierwotnie ziemny grób otaczało betonowe obramowanie z metalowym krzyżem, na którym umieszczona była tablica imienna. W 1995 roku staraniem gminy ustawiono nagrobek z ciemnego lastryka. Na szczycie znajduje się płyta z czarnego granitu ze zdjęciem pochowanego oraz wyrytym napisem: „TADEUSZ BOGDAN BULA ŻOŁNIERZ II PUŁKU. LEGIONÓW, UR. 18-VIII-1908R. W BODZECHOWIE POW. OPATÓW POLEGŁ DN. 16 IX 1939r. W OBRONIE ULANOWA. ODZNACZONY POŚMIERTNIE KRZYŻEM WALECZNYCH. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI”.

            Druga mogiła powstańców znajduje się na cmentarzu parafialnym w miejscowości Kurzyna Średnia. Tuż obok wejścia na cmentarz, przy głównej alei. Spoczywa tutaj czterech uczestników powstania styczniowego, którzy polegli 20 marca 1863 roku pod Hutą Krzeszowską. W 2003 roku przeprowadzono kompleksowy remont obiektu. Jest to obramowanie z piaskowca wypełnione ziemią, na którym umieszczony jest cokół zwieńczony wysokim krzyżem. Na cokole wyryte jest epitafium: „TU SPOCZYWAJĄ POWSTAŃCY Z 1863 ROKU JÓZEF DOBCZAŃSKI ORAZ TRZECH NIEZNANYCH PATRIOTÓW”. Obok ustawiony jest cokół stanowiący pozostałość oryginalnego urządzenia nagrobka.

Na tym samym cmentarzu, tuz obok pochowano także partyzantów i ofiary terroru z II w. św. Są to dwie mogiły zbiorowe. W latach 1994-95 gmina wykonała nowe lastrykowe nagrobki. Na pionowych płytach umieszczone są tablice epitafijne. Spoczywają tutaj: Andrzej Koterba, Władysław Bieńko, Stanisław Fedurek, Ludwik Tapper oraz Zdzisław Ostrowski, pomordowani przez hitlerowców w 1943 roku. Z tego samego czasu pochodzi kolejna mogiła zbiorowa, w której spoczywa Wacław Kiełb oraz NN partyzant. Tak samo urządzony grób zlokalizowany jest w centrum cmentarza. Przy mogiłach ustawione są niewielkie cokoliki informujące, że są to miejsca pamięci narodowej, nad którymi opiekę patronacką sprawuje młodzież szkolna.

            Ostatni grób wojenny na terenie gminy znajduje się na cmentarzu parafialnym w miejscowości Bieliny. W zbiorowej mogile pochowano tutaj nieznaną liczbę niezidentyfikowanych powstańców poległych w 1863 roku oraz pięciu partyzantów rozstrzelanych 4 lipca 1944 roku w Biłgoraju. Ich zwłoki zostały przeniesione na cmentarz parafialny i pochowane w mogile powstańczej. Obecnie na wspólnym miejscu spoczynku ustawiony jest lastrykowy nagrobek. Na licu wyższej płyty znajduje się Krzyż Grunwaldu z napisem: „ZA POLSKĘ, WOLNOŚĆ I LUD”. Wokół stylizowany wieniec laurowy. Na niższej płycie umieszczona jest płyta epitafijna. Na cokole płyty umieszczona jest niewielka granitowa tabliczka z napisem: „POWSTAŃCY Z 1863R”. na krańcach płyty nagrobnej umieszczone są niewielkie cokoliki połączone ozdobnym łańcuchem.

            W miejscowości Bukowina na skraju wsi przy polnej drodze znajduje się cmentarz z I w. św. Zajmuje on powierzchnię 4 arów. Pochowano tutaj niezidentyfikowanych żołnierzy różnej narodowości, poległych na początku wojny. Nie zachowały się żadne elementy pierwotnego urządzenia i układu przestrzennego cmentarza. W 1992 roku staraniem gminy uporządkowano obiekt, ogrodzono drewnianym płotkiem. W centrum na cokole z lastryka ustawiony jest wysoki metalowy krzyż. Po prawej stronie płyta z czarnego piaskowca. Po lewej pomnik z czarnego granitu z napisem: „CMENTARZ WOJENNY ŻOŁNIERZY WIELU NARODOWOŚCI POLEGŁYCH W I WOJNIE ŚWIATOWEJ (BUKOWINA 2004). Cmentarz wpisany jest do rejestru zabytków.

            Wnioski:

1)      Wszystkie mogiły znajdujące się na terenie gminy są w bardzo dobrym stanie technicznym. Opiekę na nimi, oprócz Urzędu Gminy i Miasta w Ulanowie sprawuje także młodzież z miejscowych szkół.

2)      Celowym byłoby ustawienie przy cmentarzach parafialnych tablic informujących o istnieniu na ich terenie grobów wojennych. Tablica informacyjna powinna stać także przy drodze prowadzącej do cmentarza wojennego w Bukowinie.

3)      Mogiła zbiorowa powstańców na cmentarzu w Ulanowie, traktowana dotychczas jako pomnik, powinna zostać zgłoszona do wojewódzkiej ewidencji cmentarzy i mogił wojennych. Wzór karty ewidencyjnej w posiadaniu Urzędu w Ulanowie.

4)      W trakcie kontroli ustalono, że na cmentarzu w Kuzynie Średniej znajduje się mogiła indywidualna, w której spoczywa Adam Kobyla. Treść tablicy sugeruje, że pochowany jest ofiarą wojny. Należy zbadać okoliczności śmierci pochowanego, w przypadku potwierdzenia wojennego charakteru miejsca spoczynku należy objąć go ewidencją.

5)      Na stanowisku pracy znajduje się kompletna dokumentacja dotycząca problematyki cmentarnictwa wojennego. Pracownik odpowiedzialny posiada stosowny zapis w zakresie czynności.

Kierownika jednostki kontrolowanej poinformowano o przysługujących mu uprawnieniach przewidzianych w § 32 do 34 Zarządzenia Nr 71/2001 Wojewody Podkarpackiego z dnia 10 maja 2001r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przeprowadzania kontroli przez Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie.

Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach i po odczytaniu podpisano. Jeden egzemplarz protokołu wręczono Kierownikowi jednostki kontrolowanej.

O wynikach kontroli poinformowano pracownika na stanowisku, na którym przeprowadzono kontrolę.