Zasady pobierania i wysokość opłaty skarbowej regulują art. 261-267 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – kodeks postępowania administracyjnego ( Dz.U. z 1980r. Nr 9, poz. 26 z późn. zm.), ustawa z dnia 9 września 2000r. o opłacie skarbowej ( Dz. U. z 2004r. Nr 253, poz. 2532), § 39-42 instrukcji kancelaryjnej dla organów gin i związków międzygminnych wprowadzonej rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 grudnia 1999r. ( Dz. U. Nr 112, poz. 319)

Opłacie skarbowej podlegają:

1)      w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:

a)      podania (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i załączniki do podań,

b)     czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego,

c)      zaświadczenia wydawane na wniosek zainteresowanego,

d)     zezwolenia (pozwolenia, koncesje) wydawane na wniosek zainteresowanego;

Nie podlegają opłacie skarbowej:

1)      podania i załączniki do podań, czynności urzędowe, zaświadczenia, zezwolenia oraz dokumenty stwierdzające ustanowienie pełnomocnika oraz ich odpisy (wypisy) w sprawach:

a)      alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,

b)     ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i poborowych odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,

c)      wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu, Senatu  i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,

d)     powszechnego obowiązku obrony, z wyjątkiem podań w sprawach udzielenia zgody na przyjęcie obowiązków  w obcym wojsku,

e)      zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzenia za pracę,

f)       nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,

g)      załatwianych na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami,

h)      sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego w związku z realizacja roszczeń wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na podstawie przepisów o ochronie środowiska,

i)        sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym,

j)       nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji oraz stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego nabytego w tym trybie,

k)     pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

l)        pobytu obywateli państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które nie należą do Unii Europejskiej, ale na podstawie umów zawartych z Unią Europejską korzystają ze swobody przepływu osób;

2)      podania i załączniki od podań, czynności urzędowe, zaświadczenia oraz zezwolenia w sprawach budownictwa mieszkaniowego;

3)      podania i załączniki od podań oraz wydawane na skutek tych podań zaświadczenia niezbędne do uzasadnienia wniosków w sprawach wymienionych w pkt 1 i 2;

4)      podania i załączniki od podań, których przedmiotem są skargi i wnioski w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego; nie dotyczy to pism określonych przez strony jako skargi, lecz będących w swej istocie środkami odwoławczymi składanymi w toku instancji;

5)      podania i załączniki od podań związane z rejestracja umów na usługi finansowe ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej;

6)      podania i załączniki od podań wnoszone przez osoby, które stan ubóstwa udokumentują organowi mającemu rozpatrzyć podanie, czynności urzędowe dokonywane na wniosek tych osób, a także wydawane im zaświadczenia;

7)      podania i załączniki od podań , czynności urzędowe, zaświadczenia w sprawach o przywrócenie nazwiska i imienia (imion) oraz w sprawach o ustalenie pisowni lub brzmienia imienia i nazwiska osób, którym bezprawnie je zmieniono, a także zstępnych i małżonków tych osób;

8)      wnioski i załączniki do wniosków oraz zaświadczenia w sprawach dotacji przedmiotowych na zadania w dziedzinie rolnictwa;

8a) wnioski i załączniki do wniosków oraz zaświadczenie w sprawach płatności bezpośrednich dla producentów rolnych;

 Jeżeli niepodlegające opłacie skarbowej zaświadczenia, zezwolenia, dokumenty stwierdzające ustanowienie pełnomocnika oraz ich odpisy (wypisy) zostaną użyte w sprawach innych niż wymienione w ust. 1 pkt 1-3, powstaje wówczas obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od tych dokumentów.

Nie podlegają opłacie skarbowej podania i załączniki do podań, czynności urzędowe, zaświadczenia oraz zezwolenia, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają innym opłatom o charakterze publicznoprawnym lub są od tych opłat zwolnione.

Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje:

1)      od podań i załączników od podań – z chwilą wniesienia podania lub złożenia załącznika;

2)      od czynności urzędowych – z chwilą dokonania zgłoszenia lub wystąpienia z wnioskiem o dokonanie czynności urzędowej, a jeżeli w wyniku tej czynności ma być wydany dokument – z chwilą wydania tego dokumentu;

3)      od zaświadczeń lub zwolnień – z chwilą wydania zaświadczenia lub zwolnienia;

4)      od dokumentów – z chwilą wystawienia (sporządzenia) dokumentu.

Opłata skarbowa od podania wynosi 5 zł, zaś od załącznika 50 gr.

Szczegółowy wykaz przedmiotów opłaty skarbowej, wysokość stawek opłaty skarbowej od poszczególnych jej przedmiotów oraz zwolnień określa tabela stanowiąca załącznik do ustawy.

Jeżeli strona nie uiściła należnej opłaty skarbowej, która zgodnie z przepisami powinna być uiszczona z góry, organ administracji publicznej prowadzący postępowanie wyznaczy jej termin do wniesienia tych należności. Termin ten nie może być krótszy niż siedem dni, a dłuższy niż czternaście dni.

Jeżeli w wyznaczonym terminie należności nie zostaną uiszczone podanie podlega zwrotowi lub czynność uzależniona od opłaty zostanie zaniechana.

Na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie.

Organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności:

1)      jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony,

2)      jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity,

3)      jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

Opłata skarbowa podlega zwrotowi:

1)      od odwołania – jeżeli odwołanie to zostało w całości uwzględnione albo decyzja, której odwołanie dotyczyło, została w innym trybie w całości uchylona lub stwierdzono jej nieważność;

2)      od żądania wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji lub jej uchylenia bądź zmiany – jeżeli decyzja, której wniosek dotyczy, została uchylona, zmieniona lub stwierdzono jej nieważność;

3)      od czynności urzędowych – jeżeli mimo zapłacenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej.

Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt lub burmistrz (prezydent miasta).