Historia i tradycje

Ulanów jako osada istniał już około 900 lat temu. Najstarsza wzmianka o Ulanowie pochodzi z krótkiej wzmianki Jana Długosza w ”Liber Benefitiorum”, gdzie osadę tą nazywa autor “Szan Przewosz” przy opisie Bielin. Zalążkiem osady było targowisko położone przy przewozie na Sanie w pobliżu ujścia Tanwi do Sanu. W 1616 roku podczaszy ziemi przemyskiej Stanisław Uliński – Ulina otrzymał od króla Zygmunta III zgodę i moc na założenie miasteczka Ulina z prawem magdeburskim i przywilejem na trzy doroczne i dwa tygodniowe jarmarki. Nazwa miasta z czasem zmieniona zostaje na Ulanów. Rozkwit miasto zawdzięcza rozbudowanemu rzemiosłu szkutniczemu i silnemu ośrodkowi flisackiemu. U ujścia Tanwi do Sanu znajdowała się przystań rzeczna zwana “palem”, do której zawijały statki żeglugi śródlądowej. W warsztatach szkutniczych budowano, naprawiono statki, w szczególności specjalizowano się w budowie galarów. Gdy Ulanów był miastem, pobudowano spichlerze i stał się on wtedy prawdziwym portem dla rozległych terenów Ziemi Bełskiej, Podola, Ziemi Czerwieńskiej. Ruchliwość portu w Ulanowie odzwierciedla nadane mu wtedy miano “małego Gdańska.”. Działający w Ulanowie cech retmański i sternicki miał wielki wpływ na to, co działo się w miasteczku. Przygotowywał on młodych ludzi do prowadzenia spławu Sanem, Wieprzem, Bugiem, Narwią i Wisłą do Torunia, Grudziądza i Gdańska. Od tego czasu stał się Ulanów stolicą polskiego flisactwa. Ulanów był ośrodkiem tętniącym życiem, powstały pierwsze cechy: krawców i szewców. W latach wojen szwedzkich w XVII wieku Ulanów ucierpiał od najeźdźców. Podobnie było w następnym wieku, kiedy to różne wojska łupiły miasto. Mimo to Ulanów nie upadł. Po rozbiorach Polski miasto znalazło się pod panowaniem Austrii. W okresie wojen napoleońskich Ulanów wystawiał żołnierzy, którzy walczyli o odtworzenia państwa polskiego. W mieście w roku 1809 przez krótki czas znajdowała się siedziba księcia Józefa Poniatowskiego dowodzącymi polskimi wojskami. Ma Ulanów swoich bohaterów, którzy walczyli w powstaniu listopadowym i styczniowym. Mogiły ich są pielęgnowane na miejscowym Cmentarzu Parafialnym. Miasto w ciągu wieków nawiedzały różne nieszczęścia, kataklizmy. W wielu okresach czasu niszczyły mieszkańców epidemie, a największa cholery, tyfusu i febry rozprzestrzeniła się w pierwszych latach po powstaniu listopadowym. Choroba ta zdziesiątkowała ludność Ulanowa i okolic. Często zabudowania w Ulanowie pochłaniały pożary. Dachy kryte były słomą i gontem, w skutek, czego wiatr przenosił części dachu w inne miejsca i rozniecał nowe pożary. Te największe, które miały decydujący wpływ na losy miasta miały miejsce w roku 1823, 1886, a także później w czasie pierwszej wojny światowej, kiedy to spalił się cały Rynek i część miasta. Wskutek małej liczby mieszkańców oraz w wyniku sporów politycznych, na wniosek Starosty Niżańskiego Kisielewicza, wojewoda lwowski w 1934 roku odebrał Ulanowowi prawa miejskie. Po długich i usilnych staraniach władz i mieszkańców, dzięki pomocy i przychylności ówczesnego Marszałka Sejmu oraz dyrektora Urzędu Rady Ministrów z dniem 1 stycznia 1958 roku Ulanów odzyskał utracone prawa miejskie.